Website van Alex Reuneker over taal, hardlopen, wielrennen en reizen

Taal & Literatuur

Posts over taal en literatuur

La la la

In Nederlandse liedteksten doet la het uitermate goed. In 'Dans je de hele nacht mij?' van De Sjonnies (1995) bijvoorbeeld komt het 279 keer voor – ja, 279 keer! Dat betekent dat bijna 65 procent van alle 433 woorden in deze meezinger la is. Ook klankverwanten ah, na en da blijken populair, zoals in Suzan en Freeks hit 'Onderweg Naar Later' uit 2021: 'Ik hoop dat het iets is wat nog blijft als het straks zomer is geweest na na na [...]'.

De Sjonnies (afbeelding van [YouTube](https://youtu.be/8rzw1eUfbZo?si=3XO4mW9zk-Au605i))

De Sjonnies (afbeelding van YouTube)

Samen met collega's Milou Andree en Vivien Waszink zoek ik momenteel nog veel meer uit over Nederlandstalige popmuziek. Later meer, maar voor nu gewoon lekker meezingen met De Sjonnies: https://youtu.be/8rzw1eUfbZo?si=3XO4mW9zk-Au605i.

N-gram generator now capable of logographic n-grams

As per request, I have added an option to the n-gram generator to treat text not solely as word-based, but also as character-based/logographic text. This enables analyzing texts in, for instance, Mandarin Chinese.

Logographic n-grams in the n-gram generator

Logographic n-grams in the n-gram generator

As my knowledge of character-based languages is virtually non-existent, the feature is rudimentary at this moment, although two researchers of Mandarin Chinese did test the tool and evaluate the output. With respect to Chinese, a limitation pointed out to me by Maarten Bogaards, is that the character-based script does not have spaces, and the calculator basically treats each individual character as one word, even though words can consist of multiple characters. A Chinese sample text to test with can now also be loaded, and is a sample of Mei Yuan's 隨園詩話, taken from Project Gutenberg.

One of the things I added after testing was the removal of following punctuation marks, which are different in Chinese, namely 。,、“‘’”《》…·:?!;()and ,. You might not see the difference in all marks, but they are non-utf-8 counterparts, which, for computers at least, are a different beast. You can also enter additional characters to exclude if you so wish.

Redeneren en argumenteren op het Max Havelaar Toesprakentoernooi

Het was weer een mooie, leerzame editie van het Max Havelaar Toesprakentoernooi vol workshops en, uiteraard, toespraken afgelopen zaterdag op de Universiteit Leiden!

Het is elke keer weer verbazingwekkend met wat voor goede toespraken de leerlingenduo's na een ochtend vol workshops komen en hoe bevlogen ze hun zelfgeschreven toespraken voordragen.

Winnaars van de publieksprijs Dijn en Evi van het Rotterdamse Erasmiaans Gymnasium

Winnaars van de publieksprijs Dijn en Evi van het Rotterdamse Erasmiaans Gymnasium

Zelf coachte ik een groepje en ik gaf de nieuwe workshop 'Redeneren als een detective, argumenteren als een redenaar', die als volgt werd aangekondigd.

Niet elke ‘als… dan’ is hetzelfde. We gebruiken als-zinnen om consequenties te schetsen van keuzes, zoals een politicus doet in ‘als we de CO2-uitstoot niet reduceren, dan is het over tien jaar nóg warmer dan nu’, of juist om terug te redeneren van gevolg naar oorzaak, zoals een detective een aanwijzing gebruikt: ‘als de voetafdruk van een schoen in maat 44 is, heeft de butler het gedaan.’ Ook Max Havelaar bedient zich in zijn beroemde ‘Toespraak tot de Hoofden van Lebak’ van het argumentatieve potentieel van als: Maar als er soms onder ons mochten zyn, die hun plicht verwaarloozen voor gewin, die het recht verkoopen voor geld, of die den buffel van den arme nemen, en de vruchten die behooren aan wie honger hebben … wie zal ze straffen?

Lees hier meer over deze workshop en lees meer over het toesprakentoernooi in dit persbericht van de Universiteit Leiden.

Van 'geskyped' tot 'fluitent' (Rowan in 't Veen)

Een tijdje geleden heb ik een aantal werkwoordspellingsopgaven geschreven en kortgeleden kreeg ik de eerste resultaten doorgestuurd. Bij die resultaten zaten er aantal tussen die wel heel erg in het oog sprongen.

Foto door Glenn Carstens-Peters op Unsplash

Foto door Glenn Carstens-Peters op Unsplash

Werkwoorden geleend uit het Engels bleken, hoewel ze bekendstaan als lastig, nóg moeilijker dan verwacht: managet werd maar in een helft van de gemaakte opdrachten goed gespeld en geskypet zelfs maar in dertig procent van de gevallen. Vooral de varianten met een -d aan het einde, zoals managed en geskyped, bleken populair, waarschijnlijk door het ‘Engelsere’ woordbeeld. Dat de gebiedende wijs een uitdaging is, was evenmin een verrassing: “Word toch eens volwassen” werd in nog geen zestig procent van de gevallen goed geschreven.

Dat bepaalde sterke werkwoorden lastig te vervoegen waren, was echter onverwacht voor mij; gelopen werd in maar zestig procent van de gegeven antwoorden goed gespeld en dat deed mij wel een beetje schrikken. Zelf zie ik ze namelijk als de makkelijkste werkwoordsvormen om te vervoegen voor moedertaalsprekers. Een duik in de antwoorden verraadde echter wat er aan de hand was. Hoewel vormen als geloopt en (zelfs) geloopd voorkwamen, had een aanzienlijk deel van de invullers in de zin ‘Ik kan er ook weinig aan doen dat het zo gelopen is’ het hulpwerkwoord is blijkbaar over het hoofd gezien en loopt ingevuld.

Het laatste wat ik nog wil benoemen, is het onvoltooid werkwoord, dat ook lastig bleek. In “Beleggers zullen de komende tijd dus nog niet fluitend naar de beurzen gaan.” werd in de helft van de gevallen een verkeerd antwoord gegeven. Een deel van de fouten betrof de vorm fluitent. Misschien gaat dit mis omdat er op school veel minder aandacht besteed wordt aan dit soort vervoegingen? Ik ben er niet zeker van, maar interessant is het zeker!

Geschreven door Rowan in 't Veen.

Relaxt of relaxed?

Engelse werkwoorden blijven lastig, blijkt uit de resultaten van Gespeld (zie Reuneker & Dunning, 2023; Reuneker, 2024). Het ís soms natuurlijk ook gewoon lastig en dat geldt niet minder voor homofone paren waarin je de persoonsvorm en het bijvoeglijk naamwoord hetzelfde uitspreekt, maar anders schrijft, zoals bij relaxt en relaxed. Je schrijft dus ‘Jetten relaxt na de goede verkiezingsuitslag’, maar ‘Hij is relaxed het weekend ingegaan’. In de eerste zin is relaxen iets wat het onderwerp, hier Jetten, doet; in de tweede zin zegt relaxed iets over de manier waarop Jetten het weekend inging.

enter image description here

Bijvoeglijk gebruikt, dus hier had 'relaxed' in plaats van 'relaxt' moeten staan (bron: Bicycling, Editie 4, 2025)

Bij een persoonsvorm volg je 'gewoon' de regels van de Nederlandse (werkwoord)spelling. De stam vind je door -en van het hele werkwoord relaxen af te trekken, waardoor je relax overhoudt. Omdat het onderwerp in de derde persoon enkelvoud staat, schrijf je er een t achter. Bij bijvoeglijke naamwoorden wordt in principe de Engelse vorm behouden en daarom schrijf je relaxed.

Iets soortgelijks geldt overigens ook voor andere leenwoorden, zoals stressen: het is 'Eerdmans strest weinig over de uitslagen', maar 'Nanninga had stress over de campagne'; de stam van stressen heeft maar een s, dus schrijf je stres+t bij het onderwerp Eerdmans, terwijl stress in de tweede zin een zelfstandig naamwoord is (geen bijvoeglijk naamwoord, zoals relaxed) waarbij je de originele vorm aanhoudt: stress met dubbel s dus.

Zie, voor meer voorbeelden en advies, ook https://onzetaal.nl/taalloket/relaxed-relaxt.

Pagina 1 of 14